บิดชิเกลลา (Shigellosis)

บิดชิเกลลา (Shigellosis)

       บิดชิเกลลา (บิดไม่มีมีตัว) พบในคนทุกเพศทุกวัย พบเป็นสาเหตุอันดับแรก ๆ ของอาการถ่ายเป็นมูกหรือมูกปนเลือด (ดังนั้น เมื่อพบผู้ป่วยที่มีอาการเป็นบิด จึงมักนึกถึงโรคนี้มากกว่าโรคอื่น ๆ) ส่วนมากไม่มีอันตรายร้ายแรง ส่วนน้อยอาจเป็นรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็กและคนสูงอายุ อาจทำให้เกิดภาวะขาดน้ำรุนแรงถึงตายได้

สาเหตุ

       เกิดจากการกินอาหารที่มีเชื้อบิดชิเกลลา (Shigella) ซึ่งเป็นแบคทีเรีย แล้วเกิดอาการอักเสบของลำไส้

ระยะฟักตัว 1-7 วัน (พบบ่อย 24-48 ชั่วโมง)

อาการ

• เริ่มแรกจะมีอาการปวดบิดในท้องก่อน ภายใน 1 ชั่วโมงต่อมาจะมีไข้ขึ้น และถ่ายเป็นน้ำ ถ้าถ่ายรุนแรงอาจทำให้อ่อนเพลียเพราะเสียน้ำกับเกลือเเร่ บางคนอาจเพียงถ่ายเหลว นอกจากนี้ยังมีอาการปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว คลื่นไส้ อาเจียน ต่อมาอาการท้องเดินจะทุเลาลงแต่จะปวดเบ่งที่ก้นและถ่ายเป็นมูก (หนองสีขาว) หรือมีมูกปนเลือดบ่อยครั้ง กลิ่นไม่เหม็นมาก
• ในเด็กอาจมีไข้สูง ซึม และชักได้
• อาการไข้จะหายได้เองภายใน 2-3 วันส่วนอาการท้องเดินเป็นบิดจะหายเองภายใน 5-7 วัน (โดยไม่ได้กินยา) แต่บางรายอาจกลับเป็นได้ใหม่อีก

สิ่งตรวจพบ

       ไข้ 38.5-40 องศาเซลเซียส อาจพบอาการขาดน้ำ หรือช็อก (เหงื่อออก ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็ว ความดันต่ำ) ท้องอาจกดเจ็บเล็กน้อย แต่ก็อาจตรวจไม่พบสิ่งผิดปกติ

อาการแทรกซ้อน

• ที่พบได้บ่อย คือ ภาวะขาดน้ำ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงตายได้
• ที่พบน้อย เช่น ข้ออักเสบเฉียบพลัน ส่วนลำไส้ทะลุและเยื่อบุช่องท้องอักเสบนั้น พบได้น้อยมาก

การรักษา

1. รักษาด้วยยาปฏิชีวนะ

2. ให้การรักษาตามอาการ

3. รักาาป้องกันภาวะขาดน้ำรุนแรงหรืออาการช็อก

4. ในรายที่อาการไม่รุนแรง แต่หลังรับประทานยาปฏิชีวนะแล้วอาการไม่ดีขึ้น แพทย์อาจพิจารณาตรวจพิเศษเพิ่มเติม

การป้องกัน

1. รับประทานอาหารและน้ำดื่มที่สะอาด และสุก

2. ไม่รับประทานอาหารที่มีแมลงวัน แมลงหวี่ตอม